بید کلم

بید کلم معروف به شب پره پشت الماسی یک آفت بسیار مهاجر و همه جا گستر و یکی از شایع ترین و مخرب ترین آفات گیاهان چلیپاییان و مهم ترین آفت کلم در سرتاسر دنیا و ایران بوده و لاروهای آن در تراکم بالا قادرند تمام بوته های آلوده را از بین برده و ۵۰ تا ۸۰ درصد عملکرد را کاهش دهد. بید کلم به طور کلی در اکثر مناطق زیر کشت چلیپاییان (کلم معمولی، کلم بروکسل، کلم چینی، کلم قمری، کلم پیچ، کلم گل، کلم گل ایتالیایی (بروکلی)، کلزا، تربچه، شلغم، خردل و تعداد زیادی از علف های هرز چلیپاییان) مشاهده می شود و باور عمومی بر این است که بالاترین گسترش جهانی را در بین تمام بالپولک داران دارد.

این آفت زمستان را به شکل حشرات کامل در میان بقایای گیاهی خانواده چلیپاییان سپری می کند. این آفت تخم های خود را در کنار رگبرگ ها می گذارد و لاروهای سن یک پس از خروج از تخم، رگبرگ اصلی را سوراخ کرده و شروع به تغذیه می کنند. لاروهای سنین بعدی معمولا از برگ های خارجی تغذیه نموده و آنها را به صورت مشبک در می آورند و سپس به برگ های مرکزی حمله می کنند. در گیاه کلم، گل ها به برگ ترجیح داده می شوند. خسارت در اواخر تابستان در روی بوته های ترد و تازه بیشتر از بوته های پیر و مسن و در یک بوته روی جوانه مرکزی بیشتر از برگ های جانبی می باشد. در فصول خشک، خسارت آفت شدید است اما بارندگی سبب شسته شدن آنها از روی برگ ها شده و جمعیت را کاهش می دهد. لذا در مناطق دارای فصل خشک، کشت گیاهان چلیپاییان توصیه نمی شود.

کنترل زراعی و بهداشت گیاهی

تنظیم تاریخ کاشت: همیشه باید به خاطر داشت که بهترین زمان کاشت در هر منطقه زمانی است که جمعیت آفت در حداقل خود باشد. بنابراین بهتر است با نمونه برداری مداوم نقاط حداکثر و حداقل جمعیت آفت را به دست آورده و زمان مناسب کاشت را که مصادف با حداقل جمعیت آفت است تعیین نمود. بهترین فصل کاشت هنگامی است که بارندگی زیاد باشد تا از این طریق بتوان به طور طبیعی جمعیت آفت را کنترل کرد. بایستی از کاشت در طول فصل گرم سال، خصوصا در پایان فصل خشک خودداری کرد.

آبیاری: از آنجایی که آفت به رطوبت حساس است، آبیاری بارانی برای کنترل آفت و کاهش جمعیت آن مناسب تر از آبیاری نشتی است. آبیاری بارانی علاوه بر آن که تعداد لارو در مزرعه را کم می کند، در صورتی که موقع غروب آفتاب استفاده شود، از جفتگیری حشرات بالغ که در این موقع فعالیت بیشتری دارند، جلوگیری کرده و آنها را زمین گیر می کند.

بهداشت زراعی: در بعضی مواقع آلودگی با انتقال نشاهای آلوده شروع می شود. بنابراین بستر بذر باید از مزارع قدیمی فاصله داشته باشد و قبل از انتقال نشاها به مزرعه از عدم آلودگی آنها به تخم و لارو بید کلم، مطمئن باشیم.

کاشت گیاهان تله: در بعضی مناطق کشاورزان از روش کاشت توأم کلم با سایر دانه های روغنی یا علف های هرز چلیپاییان نظیر خردل استفاده می کنند. خردل برای بید کلم جذابیت بیشتری نسبت به خود کلم دارد. به این منظور به ازای هر ۱۵ ردیف کلم، یک یا چند ردیف خردل کشت شده و به طور مرتب آنها را تحت نظر قرار می دهند.

کشت مخلوط: در بعضی نواحی توصیه می شود که کرت های کوچکی از کلم در بین محصولات دیگر نظیر هویج که به بید کلم حساس نیستند، کشت شود. کشت مخلوط کلم پیچ با گوجه فرنگی، سیر، شوید یا شبدر می تواند باعث کاهش تراکم جمعیت این آفت شود. کاشت ردیف هایی از گوجه فرنگی به نسبت ۲۰:۱ به طور متناوب با ردیف های کلم خسارت را کاهش می دهد.

کاشت بوته های کلم سبز در اطراف مزارع یک تاکتیک مؤثر در مدیریت این شب پره در محصولاتی چون کلم پیچ یا کلم بروکلی است.

کاشت گل همیشه بهار نیز به نسبت ۲۰:۱ جمعیت لاروها را ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش می دهد.

ارقام مقاوم: تلفیق استفاده از ارقام نسبتا مقاوم با روش های دیگر نظیر کنترل زیستی می تواند خسارت آفت را به حداقل برساند.

کنترل فیزیکی و مکانیکی

در این نوع کنترل، محیط برای ورود یا ادامه زندگی حشره نامناسب می شود.

پوشاندن گیاه می تواند در جلوگیری از حمله آفت به گل ها در کلم گل و کلم بروکلی مؤثر باشد.

آب پاشی هوایی برای واژگونی و از بین بردن حشرات بالغ و جلوگیری از تخمریزی و همچنین شستشو و نابودی لاروها می تواند مؤثر باشد.

پس از برداشت بایستی بقایای گیاهی به طور کامل جمع آوری و امحا گردد.

کنترل شیمیایی

کلروفلوآزورون با نام تجاری آتابرون (EC5%) با غلظت ۰.۷۵ لیتر در هکتار الزاما همراه با مقدار نیم در هزار روغن تابستانه

روی آگرو با نام تجاری ماترین (SL 0.6%) با غلظت ۱ در هزار (مقدار آب ۶۰۰-۲۰۰ لیتر)

ایندوکساکارب با نام تجاری آوانت (SC15%) با غلظت ۲۵۰ سی سی در هکتار

هگزافلومورون با نام تجاری کانسالت (EC10%) ۱ لیتر در هکتار