سرخرطومی یونجه

یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفه ای جهان است که به دلیل بالابودن ارزش غذایی و امکانات کاشت در اقلیم های مختلف به ملکه نباتات علوفه ای مشهور شده است. از مهم ترین آفات یونجه در ایران و اکثر مناطق مختلف جهان، سرخرطومی یونجه می باشد.

نحوه خسارت سرخرطومی یونجه

خسارت این آفت مربوط به مرحله لاروی می باشد. این حشره چهار سن لاروی دارد که بیشترین خسارت را لاروهای سن سوم و چهارم وارد می آورد. این آفت با تغذیه از برگ ها باعث سوراخ و مشبک شدن آنها شده و با تغذیه از جوانه  انتهایی و مرکزی موجب توقف رشد گیاه و در نهایت به نابودی کامل محصول در چین اول را منجر می شود. گفتنی است در سال هایی که بهار گرم باشد خسارت سرخرطومی قابل توجه خواهد بود و در سال هایی که بهار خنک باشد، رشد گیاه بیش از میزان خسارت سرخرطومی برگ بوده و در نتیجه خسارت آفت، چشمگیر نخواهد بود. زمستان گذرانی این آفت به صورت تخم و حشره بالغ در زیر علف های هرز مزارع یا شکاف درختان است. حشرات بالغ در اواخر زمستان یا اوایل بهار همزمان با بالارفتن دمای محیط، از پناهگاه های زمستانی خود خارج شده و پس از تغذیه از جوانه ها و برگهای لطیف یونجه، جفتگیری می کنند. چند روز بعد حشره ماده ساقه های جوان یونجه را برای تخم ریزی انتخاب می کند. ابتدا سوراخی توسط خرطومش درون آن ایجاد کرده و در هر سوراخ تا ۴۰ عدد تخم می گذارد. فاصله زمانی بین تخم تا حشره کامل در دمای ۲۰ درجه سلسیوس حدود ۶ هفته می باشد. حشره کامل از قدرت باروری بالایی برخوردار است و ظرف مدت زمانی تا بیش از ۳ ماه قادر است ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تخم بگذارد. با توجه به شرایط آب و هوایی، تعداد نسل سرخرطومی در ایران، یک تا سه نسل گزارش شده است.

مدیریت

کنترل زراعی و بهداشت گیاهی

• برداشت زودهنگام یونجه در چین اول زمانی که نزدیک گلدهی باشد. با این عمل، تعداد لاروهای که هنوز کامل نشده اند، به علت کمبود مواد غذایی از یک طرف و تابش آفتاب از طرف دیگر از بین خواهند رفت. این روش همچنین در کنترل علفهای هرز مزرعه نیز نقش چشمگیری را ایفا می کند.
• در مناطقی که زمستانگذرانی آفت به صورت تخم و حشره کامل است، از روش سوزاندن سطحی (با استفاده از شعله افکن) مزرعه استفاده گردد.
• در مناطقی که امکان سوزاندن نیست می توان از چرای پاییزه یا زمستانه مزارع یونجه توسط گوسفند استفاده کرد.
• یخ آب زمستانه در مناطقی که آب در دسترس کشاورزان بوده و یخبندان وجود داشته باشد.
• استفاده از ارقام مقاوم
• برداشت چین اول نزدیک به سطح زمین ساقه های یونجه (پایین تر از محل تخم گذاری آفت) در کاهش انبوهی تخم مؤثر است.
• انجام دیسک سطحی در اواخر پاییز

کنترل شیمیایی

مبارزه شیمیایی به عنوان آخرین روش است و تنها زمانی که دیگر روش های ذکرشده در بالا نتواند جمعیت آفت را به زیر سطح زیان اقتصادی کاهش دهد قابل توصیه است و چون یونجه محل اجتماع حشرات گرده افشان و به خصوص زنبور عسل است و از طرفی سمپاشی می تواند به طغیان شته ها بیانجامد، لذا در مبارزه شیمیایی چند نکته قابل توصیه است. هنگامی که میزان خسارت در جوانه های انتهایی یونجه به 30 تا 50 درصد رسید (بسته به ارزش محصول و هزینه مبارزه) باید مبارزه شیمیایی صورت گیرد.